Vị trí địa lý, địa hình

Dền Sáng là xã vùng cao, nằm ở phía Tây - Tây Bắc của huyện Bát Xát, cách trung tâm huyện lỵ khoảng 42 km và cách trung tâm cụm xã Mường Hum 8 km. Với tổng diện tích tự nhiên là 4089,0 ha. 

Phía Bắc giáp với xã Y Tý.

Phía Tây giáp xã Sàng Ma Sáo.

Phía Nam giáp xã Sàng Ma Sáo và xã Dền Thàng.

Phía Đông giáp xã Dền Thàng và xã Trịnh Tường.

Nằm giữa 2 trung tâm cụm xã Y Tý và Mường Hum, có trục đường tỉnh lộ 158 chạy qua, vì vậy Dền Sáng có vị trí khá thuận lợi trong giao lưu hàng hoá và văn hoá, xã hội. 

Tổng quan nền địa hình của xã Dền Sáng có dạng lòng chảo, hai phía Đông và phía Tây là 2 dãy núi cao, phía Bắc giáp với xã Y Tý là dải núi thấp dần vào vùng lòng chảo, phân chia suối Dền Sáng thành 2 nhánh là suối Dền Sáng và suối Nậm Giàng. Vùng lòng chảo là nơi đất đai màu mỡ tập trung toàn bộ diện tích đất nông nghiệp của xã và là nơi tập trung dân cư sinh sống. Địa hình phần lớn diện tích có độ dốc lớn hơn 25° gây khó khăn cho sản xuất nông - lâm nghiệp và xây dựng các cơ sở hạ tầng. Kết quả điều tra khảo sát địa hình cho thấy sự phân cấp độ dốc trên địa bàn như sau: Độ dốc cấp III (7-15°), chiếm 9,78% tổng diện tích đất tự nhiên; Độ dốc cấp IV (15°-25°),chiếm 17,12% tổng diện tích đất tự nhiên; Độ dốc cấp V (trên 25°), chiếm 73,10% tổng diện tích đất tự nhiên.

Khí hậu

Xã Dền Sáng nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa. Do ảnh hưởng của địa hình núi cao, độ chia cắt lớn nên khí hậu của xã Dền Sáng mang tính chất của tiểu vùng khí hậu cận nhiệt đới và ôn đới ẩm. Mùa đông khô, lạnh ẩm, mùa hè mát mẻ. Thời tiết trên địa bàn xã chia 2 mùa rõ rệt, mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10, mùa khô từ tháng 11 đến hết tháng hết 4 năm sau. Lượng mưa trung bình từ 1800mm đến 3838mm, mưa nhiều vào các tháng 6,7,8, tháng nóng nhất từ tháng 5 đến tháng 7, nhiệt độ trung bình cả năm năm cao nhất là 16,6°C, trung bình năm thấp nhất là 14,3°C. Số giờ nắng trung bình cả năm trên toàn địa bàn xã vào khoảng 1344 giờ, năm cao nhất lên đến 1600 giờ, tổng tích ôn 7500°C. Độ ẩm không khí bình quân hàng năm dao động từ 82% - 87%, tháng thấp nhất 74%, cao nhất trong năm là 97%. 

Xã chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc và gió đông nam là chính. Do nằm trong khu vực có nhiều dãy núi ngăn cách nên cường độ gió ít ảnh hưởng đến đời sống sản xuất, tuy nhiên hiện tượng lốc xoáy cục bộ có năm cũng xảy ra. 

Thuỷ văn 

Hệ thống sông suối, khe lạch trên địa bàn xã Dền Sáng khá dày và phân bố tập trung ở khu vực lòng chảo. 

Suối Dền sáng bắt nguồn từ dãy núi giáp ranh với xã Y Tý chảy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, lòng suối hẹp, độ dốc lớn, dòng chảy mạnh, đặc biệt về mùa mưa lưu lượng nước lên cao gây trở ngại rất lớn cho việc sản xuất và giao thông đi lại. 

Suối Nhìu Cồ San bắt nguồn từ địa phận xã Sàng Ma Sáo chảy qua địa phận của xã với chiều dài khoảng 1,5 km và đổ ra suối Dền Sáng, lòng suối hẹp, sâu, độ dốc lớn, về mùa mưa dòng chảy rất mạnh. 

Suối Nậm Giàng là một nhánh của suối Dền Sáng bắt nguồn từ dãy núi Lử Thẩn. 

Đặc điểm của các con suối trên địa bàn xã Dền Sáng lòng hẹp, sâu, độ dốc khá lớn và đều hợp lưu với suối Dền Sáng vì vậy về mùa mưa lưu lượng nước lên rất cao dòng chảy mạnh gây nên hiện tượng sạt lở đất làm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt, nhất là giao thông đi lại của nhân dân trong xã và các vùng lân cận. Tuy nhiên hệ thống suối của xã cũng có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống con người, đặc biệt là việc xây dựng phát triển hệ thống kênh mương thuỷ lợi phục vụ cho sản xuất nông nghiệp và là nguồn năng lượng tự nhiên quý giá. 

Thổ nhưỡng

Theo kết quả điều tra về thổ nhưỡng của Trung tâm Khoa học tự nhiên và công nghệ quốc gia thuộc Viện Địa lý, trên địa bàn xã có các nhóm đất sau: 

Đất đỏ vàng trên đá sét và đá biến chất, phân bố ở độ cao dưới 900m, thành phần cơ giới thịt trung bình, lẫn đá màu sắc không đồng nhất, kết cấu tốt, không chua độ phì khá. 

Đất đỏ vàng trên đá Macma axít, phân bố ở độ cao dưới 900m, thành phần cơ giới nặng, ít chua, kết cấu viên xốp, đá mẹ đang trong quá trình phong hoá mạnh, độ dày canh tác từ 20cm – 80cm, màu xám đen, vàng xám hoặc vàng đỏ. 

Đất đỏ vàng trên đá biến chất, hình thành trên các vùng núi cao từ 900m – 1200m, đất có màu vàng hoặc màu vàng đỏ, thành phần cơ giới nhẹ đến trung bình, ít chua do ảnh hưởng của đá vôi. 

Đất nâu vàng trên trầm tích và phù sa cổ, là loại đất được hình thành nhờ quá trình tích luỹ trầm tích neo-gen, tầng đất khá dày, có hàm lượng dinh dưỡng cao, tơi xốp tuy nhiên có lẫn cuội sỏi, phân bố dọc suối Dền Sáng. 

Đất phù sa ngòi suối, phân bố dọc theo suối, được hình thành qua quá trình lắng đọng, bồi tụ lâu đời, loại đất này có độ phì khá, ít chua, tầng dày, thành phần cơ giới trung bình. 

Đất thung lũng dốc tụ, đây là loại đất thí sinh được hình thành và phát triển trong quá trình rửa trôi và bồi tụ của các loại đất ở chân sườn hoặc khe dốc, có độ phì phụ thuộc vào các loại đất lân cận, tầng đất dày, thành phần cơ giới trung bình. 

Đất phù sa không được bồi tụ, có màu nâu tím, thành phần cơ giới nhẹ, có kết cấu viên, đất trung tính hoặc kiềm yếu, hàm lượng dinh dưỡng cao, tầng đất dày.